«فرایند فردیّت» در حماسۀ بهمن نامه*   بهزاد اتونی 1  دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان  دکتر مهدی شریفیان دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان   چکیده در روانشناسیِ تحلیلی ِ یونگ، روان، به سه بخشِ: خودآگاه، ناخودآگاهِ فردی و ناخودآگاهِ جمعی تقسیم می‌گردد. ناخودآگاه جمعی، مربوط به یک فرد نیست بلکه بین همۀ مردم، از نژادها و فرهنگهای مختلف، مشترک است. ای...

کهن الگو تجربیات مشترک همة انسان ها است که از گذشته ها ی دور در ناخودآگاه جمعی آن ها باقی مانده است. به دلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمی توان تعداد کهن الگوها را مشخص کرد؛ اما شاخص ترین کهن الگوها عبارت اند از آنیما، آنیموس، خود، پرسونا، سایه، پیر فرزانه و مادر. ایثار یکی از مهم ترین کهن الگوها است که در ناخودآگاه جمعی بیشتر انسان ها نهادینه شده است. از دیدگاه روان کاوان، ایثار یکی از مکانیز...

فرهنگ تطبیقی نهج البلاغه که حاصل و نتیجه سنجش (( فهرس الالفاظ الغربیه المشروحه )) دکتر صبحی صالح و پنج ترجمه کهن و نواست بیشتر خوانندگانی را به کار می آید که بخواهند با توجه به مبنای اصلی واژگان کلیدی نهج البلاغه و ترجمه نزدیک به معنای اصلی آن در ترجمه کهن و سنجش آن با ترجمه های نوین که بیشتر به رساندن مفهوم و یا انعکاس سجع زیبای کلام مولا توجه دارند به معنای شفاف تر و دقیق تر کلمات کلیدی دست ی...

فرهنگ تطبیقی نهج البلاغه که حاصل و نتیجه سنجش (( فهرس الالفاظ الغربیه المشروحه )) دکتر صبحی صالح و پنج ترجمه کهن و نواست بیشتر خوانندگانی را به کار می آید که بخواهند با توجه به مبنای اصلی واژگان کلیدی نهج البلاغه و ترجمه نزدیک به معنای اصلی آن در ترجمه کهن و سنجش آن با ترجمه های نوین که بیشتر به رساندن مفهوم و یا انعکاس سجع زیبای کلام مولا توجه دارند به معنای شفاف تر و دقیق تر کلمات کلیدی دست ی...

کارکرد شخصیت های تاریخی در شعر معاصر فارسی و عربی، از جلوه های مختلفی برخوردار است و کاربست «نقاب» آن شخصیت ها در شعر، یکی از مهم ترین انواع آن به شمار می آید. نقاب پردازی، ازجمله شگردهای هنری و بلاغی است که شاعر امروز، برای بیان افکار خود از آن استفاده می کند. گاهی نقاب یک شخصیت دینی بر چهرة شاعر نقش می بندد تا بتواند با استفاده از ظرفیت ها و توانایی های آن شخصیت، حرف های خود را با مخاطب در می...

«ضمایر شخصی» یکی از مباحث مهم دستوری زبان فارسی است که بیشتر دستورنویسان و زبان شناسان در آثار خود به آن پرداخته اند و تعاریفی کمابیش مشابه از آن ارائه کرده‏اند. ضمیرهای شخصی در زبان فارسی دری و بیشتر متون به جا مانده از آن، یکسان به کار رفته‏اند؛ اما با توجه به وجود برخی اختصاصات زبانی در برخی متون کهن که حاصل تعلق آن ها به دوره­ها و حوزه­های جغرافیایی و گونه‎های متفاوت زبانی ‏است، ممکن است ضم...

دکتر جمیله اخیانی استادیار دانشگاه زنجان حمیدرضا سلمانی دانشجوی دکتری ادبیّات دانشگاه علامه طباطبایی چکیده طرح داستان­های کهن، با گونه­های امروزین دگرسانی­های بنیادینی دارد. در طرح نمونه‌های کهن، نظمی دیگرگونه به­چشم می­خورد، به­گونه­ای که حتّی برخی رخدادهای آنها از چارچوب «علّت و معلول» بیرون­اند. امّا در همان «طرح» ویژ­ۀ این داستان­ها، گاه نابسامانی‌هایی دیده می­شود؛ بدین معنا که برخی از این...

پدیده ی قرض گیری یکی از ویژگی های طبیعی زبان قلمداد می شود که در چارچوب آن سخنگویان یک زبان در صورت لزوم و به منظور پرکردن خلأهای واژگانی به زبان های دیگر مراجعه می کنند و کلماتی از این زبان ها را در گفتار خود وارد می نمایند. به کارگیری روز افزون و استفاده ی غیر معقول از واژه های بیگانه در زبان فارسی می تواند اصالت و غنای این زبان را تحت الشعاع قرار دهد، و به خصوص این باور را در ذهن همگان به گو...

حاتم بن عبدالله طایی از شخصیتهای مطرح در ادبیات مشرق زمین و بویژه ادبیات فارسی و عربی است . نامحاتم صدها بار در متون کهن فارسی اعم از نظم و نثر آمده و حکایت های فراوانی از بخشش های وی موجوداست . داستان هایی چند نیز از حاتم طایی در ادبیات عامیانه برجای مانده که در مطالعات فولکلوریک بسارزشمند است . آنچه در این نوشتار آمده اطلاعاتی از زندگانی حاتم طایی، جایگاه وی در ادبیات منظوم ومنثورفارسی، ضرب ا...